ضایعات آهن به قطعات، تکه ها یا ضایعاتی از آهن و فولاد گفته میشود که پس از استفاده در صنایع مختلف، ساختمان سازی، خودروسازی یا سایر مصارف، به دلیل فرسودگی، خرابی یا باقیماندهٔ تولید، غیرقابل استفاده شده و برای بازیافت جمع آوری میشوند.
انواع ضایعات آهن:
- ضایعات صنعتی: مانند برادههای تراشکاری، ورقه ای ضایعاتی و لوله های مستعمل.
- ساختمانی: میلگردهای باقیمانده از ساختوساز، تیرآهنهای قدیمی و قطعات فلزی تخریب شده.
- ضایعات خودرو: مانند بدنه های فرسودهٔ خودرو، موتورهای از رده خارج و قطعات فلزی مستعمل.
- خانگی و تجاری: قوطیهای کنسرو، لوازم خانگی شکسته و وسایل فلزی دورریز.
کاربردهای ضایعات آهن:
- بازیافت و ذوب مجدد برای تولید فولاد و آهن جدید
- استفاده در صنایع ریختهگری و تولید قطعات فلزی
- کاهش هزینههای تولید با جایگزینی مواد اولیه
- کمک به محیط زیست با کاهش استخراج معادن و مصرف انرژی
ضایعات آهن به عنوان یک منبع ارزشمند در چرخهٔ اقتصاد بازیافتی شناخته میشود و خرید و فروش آن در بازارهای مربوطه رونق دارد.
روش های آماده سازی ضایعات آهن جهت مصرف کارخانجات
برای آماده سازی ضایعات آهن جهت استفاده در کارخانجات، مراحل مختلفی انجام میشود تا ضایعات به شکل مناسب برای ذوب و بازیافت در کوره های فولادسازی یا ریخته گری آماده شوند. روشهای اصلی آماده سازی ضایعات آهن عبارتند از:
1. جداسازی و دسته بندی
- جدا کردن آهن و فولاد از سایر فلزات (مانند آلومینیوم، مس، روی) و ناخالصی ها (پلاستیک، چوب، لاستیک).
- تفکیک ضایعات بر اساس نوع آلیاژ (کربن استیل، فولاد ضدزنگ، چدن و …).
- جداسازی ضایعات سبک (مانند ورقهای نازک) از ضایعات سنگین (تیرآهن، میلگرد).
2. خردایش و پرس
- خرد کردن : استفاده از دستگاه های شردر برای خرد کردن ضایعات بزرگ (مانند بدنه خودرو، لوازم خانگی) به قطعات کوچک و یکدست.
- پرس کردن: فشرده سازی ضایعات سبک (مانند قوطی، ورقهای نازک) به صورت بسته های مکعبی (بسته بندی) برای سهولت حمل ونقل و ذوب.
3. برش و قطعه بندی
- برش ضایعات بزرگ (تیرآهن، لولههای ضخیم) با دستگاههای برش پلاسما، اره های مخصوص یا قیچی های هیدرولیک به ابعاد مناسب برای کوره.
- حذف بخشهای غیرفلزی (مانند پوشش های پلاستیکی یا عایق ها) قبل از ذوب.
4. تمیزکاری و حذف ناخالص یها
- شستشوی ضایعات برای از بین بردن روغن، گریس، رنگ و آلودگیهای شیمیایی.
- استفاده از روشهای مغناطیسی یا جداسازی با هوا برای حذف مواد غیرفلزی.
- در برخی موارد، عملیات حرارتی (تفت دادن) برای سوزاندن پوششهای آلی انجام میشود.
5. ذوب و نمونه گیری
- پس از آماده سازی، ضایعات به کورههای القایی، قوس الکتریکی (EAF) یا کورههای بلند منتقل میشوند.
- قبل از ذوب نهایی، نمونه گیری شیمیایی برای تعیین ترکیب آلیاژ و تنظیم درصد کربن و عناصر دیگر انجام میشود.
6. کنترل کیفیت و استانداردسازی
- اطمینان از عدم وجود مواد خطرناک (مانند رادیواکتیو یا عناصر سمی).
- رعایت استانداردهای بین المللی (مانند ISRI در آمریکا یا استانداردهای اروپایی) برای ضایعات فلزی.
مزایای آماده سازی اصولی ضایعات آهن:
کاهش مصرف انرژی در کورههای ذوب
افزایش کیفیت فولاد تولیدی
کاهش آلودگی محیط زیست
صرفه جویی اقتصادی در تولید
این مراحل بسته به نوع ضایعات و نیاز کارخانه ممکن است متفاوت باشد، اما هدف نهایی، تأمین مواد اولیه با کیفیت و اقتصادی برای صنایع فولاد است.